مهدی طاهری وابسته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در راولپندی با بیان اینکه دیپلماسی فرهنگی به عنوان شاخه‌ای نرم و اثرگذار از دیپلماسی، می‌تواند با بهره‌گیری هدفمند از این فناوری گام‌های تازه‌ای در تحقق اهداف خود بردارد، افزود: توان پردازش داده‌های کلان و شناسایی الگوهای پیچیده توسط هوش مصنوعی، امکانی ارزشمند برای دیپلمات‌ها و فعالان فرهنگی فراهم می‌کند تا نیازها، حساسیت‌ها و ذائقه‌های جوامع دیگر را دقیق‌تر بشناسند.

وی افزود: هوش مصنوعی می‌تواند با تحلیل محتوای شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های آنلاین، در طراحی استراتژی‌های ترویج فرهنگ نقشی مؤثر ایفا کند. این فناوری همچنین می‌تواند در تولید محتوای خلاقانه مانند تولید موسیقی، تولید تصاویر و ویدئوهای هنری با الهام از عناصر فرهنگی ایرانی کمک کند.

وابسته فرهنگی ایران در راولپندی، با اشاره به اینکه تحلیل داده‌های کاربران یک کشور خاص امکان شناسایی دقیق‌تر علایق فرهنگی آن جامعه را فراهم می‌سازد، ابراز کرد: این امر، تولید محتوا (فیلم، موسیقی، آثار ادبی و هنری) را به‌صورت هدفمند و شخصی‌سازی‌شده ممکن می‌سازد. از سوی دیگر، ترجمه‌های ماشینی پیشرفته به رفع موانع زبانی کمک کرده و ارتباطات بین‌فرهنگی را روان‌تر می کند. همچنین، ایجاد پلتفرم‌های هوشمند برای معرفی میراث فرهنگی، تولید آثار هنری مبتنی بر الگوریتم‌های هوش مصنوعی و مدیریت رویدادهای فرهنگی بین‌المللی، بخشی از ظرفیت‌های تحول‌آفرین این فناوری به شمار می‌رود.  علاوه بر همه این ها این ابزار، روندهای جدید جهانی را که ایران می‌تواند در آنها مشارکت فرهنگی داشته باشد، شناسایی کند.

وی همچنین، گفت: هوش مصنوعی ابزاری توانمند برای ارتقای دیپلماسی فرهنگی است؛ ابزاری که می‌تواند پیام‌های فرهنگی را با دقت، سرعت و نوآوری بی‌سابقه به مخاطبان جهانی منتقل کند.

طاهری درباره الزامات بومی‌سازی فناوری در عرصه فرهنگی بیان کرد: پیشرفت پژوهشگران داخلی در حوزه هوش مصنوعی، اهمیت توجه به ابعاد فرهنگی در طراحی سازوکارهای فنی را دوچندان می‌کند. نخستین گام، توسعه مدل‌های زبانی و فرهنگی مبتنی بر داده‌های بومی است؛ چرا که مدل‌های عمومی که عمدتاً بر اساس داده‌های غربی آموزش دیده‌اند، در درک ظرایف زبانی، دینی، فلسفی و تاریخی ایران دچار محدودیت و حتی سوگیری می‌شوند. بنابراین، غنی‌سازی مدل‌ها با ادبیات فارسی، متون دینی و فلسفی و ارزش‌های اجتماعی ایرانی ضرورتی انکارناپذیر است.

وی گام دوم الزامات بومی سازی فناوری را ترویج فرهنگ مشارکتی در توسعه و بهره‌برداری از هوش مصنوعی دانست و افزود: این امر به‌گونه‌ای باید باشد که علاوه بر متخصصان فنی، هنرمندان، استادان دانشگاه و دیگر ذی‌نفعان نیز نقش‌آفرین باشند. سومین نکته، استفاده از هوش مصنوعی به عنوان دستیار هوشمند برای انجام وظایف تکراری و تحلیلی است تا نیروی انسانی فرصت بیشتری برای فعالیت‌های خلاقانه و ارتباطات انسانی داشته باشد. در نهایت، رعایت اصول اخلاقی، صیانت از حریم خصوصی و طراحی ابزارهایی هماهنگ با ارزش‌های بومی، شرط سازگاری پایدار این فناوری با جامعه ایرانی است.

وابسته فرهنگی ایران در راولپندی با اشاره به چالش‌ها و راهکارهای رایزنان فرهنگی توضیح داد: رایزنان فرهنگی در مواجهه با هوش مصنوعی با موانعی روبه‌رو خواهند شد. کاهش تعاملات انسانی و جایگزینی آن با ارتباطات ماشینی، از مهم‌ترین چالش‌هاست که می‌تواند به کاهش اعتماد و عمق روابط بین‌فردی بینجامد. سوءبرداشت‌های فرهنگی ناشی از تحلیل داده‌های نادرست یا ضعف در ترجمه‌های ماشینی، و همچنین انتقال ناخواسته سوگیری‌های فرهنگی غیر بومی، از دیگر تهدیدها محسوب می‌شود. دغدغه‌هایی همچون صیانت از اصالت فرهنگی، جلوگیری از سوءاستفاده از داده‌ها و مقابله با آثار منفی احتمالی این فناوری بر ارزش‌های بنیادین جامعه ایرانی نیز مطرح است.

طاهری برای رویارویی با این چالش‌ها، چند پیشنهاد ارائه کرد و گفت: آموزش مستمر رایزنان فرهنگی درباره توانایی‌ها و محدودیت‌های هوش مصنوعی؛ استفاده از هوش مصنوعی به عنوان ابزار کمکی و نه جایگزین برای ارتباط انسانی و تصمیم‌گیری؛ حفظ حساسیت فرهنگی در تحلیل داده‌ها و ترجمه‌ها، همراه با نظارت انسانی بر خروجی‌ها؛ تدوین قوانین و چارچوب‌های اخلاقی برای صیانت از داده‌های فرهنگی و حقوق معنوی و توسعه همکاری‌های بین‌المللی در جهت تنظیم استانداردها و استفاده مسئولانه از این فناوری، راهکارهایی است که می تواند موثر واقع شود.

وی با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی ابزاری قدرتمند برای تقویت دیپلماسی فرهنگی است، گفت: اما تعیین هدف و مسیر همچنان در دست انسان باقی می‌ماند. با سرمایه‌گذاری در توسعه فناوری بومی، آموزش نیروی انسانی متخصص و بهره‌گیری آینده‌نگرانه، ایران می‌تواند به بازیگری مؤثر در عرصه فرهنگی جهانی در عصر هوش مصنوعی تبدیل شود.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی